Vì sao nấm Mối đen vẫn mãi loay hoay tìm "chỗ đứng"?

Với hương vị thơm ngon đặc trưng và giá trị dinh dưỡng cao, sánh ngang với các loại nấm ăn thượng hạng trên Thế giới, nấm Mối đen hoàn toàn có thể trở thành “ngôi sao” trên bàn ăn của người Việt.

Tuy nhiên, trong khi các loại nấm ăn khác đua nhau chiếm lĩnh thị trường như nấm Kim châm, nấm Đông cô… thì việc mua bán nấm Mối Đen, một sản phẩm thuần Việt lại diễn ra khá trầm lắng.

Tại sao một loại nấm bản địa chất lượng như nấm Mối Đen lại gặp khó khăn trong việc khẳng định vị thế của mình và điều gì đang kìm hãm sự phát triển của một loại thực phẩm tiềm năng như vậy? Cùng Nấm Bốn Mùa tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Nấm Mối đen vẫn đang tìm “chỗ đứng” phù hợp trong thị trường

Tình hình sản xuất và kinh doanh nấm Mối Đen

Theo một nghiên cứu gần đây, chỉ có khoảng 50% người tiêu dùng Việt Nam biết đến nấm Mối đen và số lượng người thường xuyên sử dụng loại nấm này còn ít hơn với các lý do là: nguồn cung cấp và thói quen tiêu dùng.

1. Nguồn cung cấp nấm Mối Đen hiện tại

Nguồn cung cấp nấm Mối hiện tại chủ yếu tới từ 2 kênh chính:

Nấm Mối tự nhiên: đây vẫn là nguồn cung cấp nấm Mối chính cho thị trường, đặc biệt là các khu vực nông thôn. 

Nấm Mối tự nhiên (nấm Mối trắng) có hương vị thơm ngon đặc trưng tuy nhiên chất lượng có thể bị phụ thuộc vào điều kiện môi trường và phát triển mạnh theo mùa vụ (mùa mưa) nên nguồn cung cấp không ổn định và phạm vi tiếp cận khách hàng bị hạn chế (thị trường phục vụ chủ yếu là miền Nam).

nấm Mối tự nhiên không có nguồn cung ổn định

Nấm Mối đen nuôi trồng: việc nuôi trồng nấm Mối đen đã giúp ổn định nguồn cung, nâng cao chất lượng sản phẩm và tạo việc làm cho người dân. Tuy nhiên, quy mô nhà trồng nấm Mối đen còn nhỏ lẻ, công nghệ chưa hiện đại dẫn đến sản lượng chưa ổn định và chất lượng không đồng đều.

Nấm Mối đen

2. Thị trường tiêu thụ nấm Mối Đen

Thị trường tiêu thụ, mua - bán nấm Mối đen vẫn còn khá hạn chế và tập trung chủ yếu ở các tỉnh thành phía Nam.

Nhận thức người tiêu dùng: Phần lớn người tiêu dùng đang có sự nhầm lẫn giữa nấm Mối đen và nấm Mối tự nhiên (nấm Mối trắng) và chỉ biết đó như một loại nấm rừng có hương vị thơm ngon.

Bên cạnh đó, nguồn thông tin, kiến thức về cách chọn mua nấm Mối đen, bảo quản và chế biến còn hạn chế khiến khách hàng khó lòng lựa chọn.

Kênh phân phối: kênh phân phối loại nấm này còn khá sơ khai, chủ yếu tiểu thương mua và bán nấm Mối đen thông qua các mối quan hệ cá nhân và chợ truyền thống. Việc bày bán nấm Mối đen trong các siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch hay các kênh online…chưa thực sự rộng rãi, phổ biến.

Thị trường tiêu thụ nấm Mối đen còn khá hạn chế và cục bộ

Thói quen tiêu dùng: người tiêu dùng thường mua nấm Mối đen giá rẻ, số lượng nhỏ, phục vụ cho nhu cầu của gia đình. Mặc dù có nhiều lợi ích, việc tiêu thụ nấm, nhất là nấm Mối đen vẫn còn hạn chế trong chế độ ăn hằng ngày của người tiêu dùng Việt Nam.

Vì sao kinh doanh nấm Mối đen gặp nhiều khó khăn?

Có nhiều nguyên nhân có thể giải thích cho việc kinh doanh, buôn bán nấm Mối đen hiện tại gặp nhiều khó khăn như:

Công nghệ sản xuất lạc hậu: các giống nấm Mối đen hiện tại thường có năng suất thấp, dễ nhiễm bệnh dẫn đến chất lượng không ổn định. Bên cạnh đó, phần lớn người dân vẫn sử dụng phương pháp trồng nấm Mối đen thủ công, phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, dẫn đến rủi ro cao.

Phạm vi tiếp cận khách hàng nhỏ: dù sở hữu hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao nhưng vẫn phải “ẩn mình” trong một thị trường nhỏ hẹp, tập trung chủ yếu ở miền Nam và những khách hàng có thu nhập khá để mua nấm Mối đen. Điều này cho thấy, việc biến nấm Mối đen trở thành một thực phẩm “quốc dân” vẫn còn gặp nhiều thách thức.

Công nghệ trồng nấm Mối đen hiện tại còn nhiều hạn chế

Chính sách hỗ trợ hạn chế: là một loại thực phẩm ngon nhưng nấm Mối đen dường như lại nhận được rất ít sự quan tâm của người tiêu dùng và xã hội.

Nhà nước chưa có nhiều chính sách hỗ trợ cụ thể cho ngành nấm Mối đen, đặc biệt là về nghiên cứu, phát triển giống mới và xây dựng thương hiệu.

Đa phần việc chuyển giao công nghệ nuôi trồng nấm Mối đen phụ thuộc vào các cơ sở đã có kinh nghiệm và quy trình bài bản nhưng khi tiếp cận đến các hộ nuôi trồng nhỏ thường thất bại do thiếu kiến thức, nguồn vốn và trang thiết bị phù hợp.

Giá thành cao: do chi phí sản xuất cao, năng suất thấp và thời gian bảo quản ngắn nên giá nấm Mối đen còn khá cao, hạn chế khả năng tiếp cận của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, tình trạng được mùa mất giá do không có đầu ra ổn định khiến cho giá nấm Mối đen cũng bị ảnh hưởng rất nhiều.

Tham khảo: Bật mí cách mua nấm Mối đen tránh “tiền mất - tật mang”.

Hướng đi mới cho nấm Mối Đen

Để phát triển ngành nấm Mối đen phát triển một cách bền vững và mang lại giá trị kinh tế lâu dài, chúng ta cần có những giải pháp toàn diện như sau:

1. Nâng cao chất lượng giống

Bên cạnh việc bảo tồn và duy trì giống nấm Mối bản địa, giữ gìn đa dạng sinh học và tạo ra các sản phẩm đặc trưng thì việc nghiên cứu tạo ra các giống nấm Mối đen mới cũng vô cùng quan trọng.

Doanh nghiệp cần có năng lực trong việc tự nghiên cứu, nhân giống để giảm chi phí đầu tư phôi và chủ động được chất lượng nấm Mối đen tươi thành phẩm, tạo ra sự khác biệt với đối thủ để từng bước xây dựng thương hiệu nấm Mối đen chất lượng cho chính mình.

Tham khảo: Chuyên đề 1 - Kỹ thuật sản xuất giống nấm Mối đen chất lượng.

Chất lượng giống ảnh hưởng tới năng suất nấm Mối đen

Tạo ra giống nấm Mối đen có khả năng kháng bệnh tốt hơn, thích nghi tốt với nhiều môi trường giúp giảm chi phí vận hành, quy trình nuôi trồng đơn giản dễ tiếp cận, nâng cao năng suất qua đó gián tiếp giúp giá nấm Mối đen tươi rẻ hơn và tiếp cận tới nhiều khách hàng hơn.

2. Hiện đại hóa công nghệ sản xuất

Không thể phụ nhận rằng, quy trình nuôi trồng và công nghệ hiện tại đã có nhiều tiến bộ và thay đổi tích cực góp phần giúp nấm Mối đen chất lượng hơn.

 Tuy nhiên, việc liên tục cập nhật và áp dụng các trang thiết bị, máy móc hiện đại sẽ rút ngắn được thời gian nuôi trồng, hạn chế nhiễm bệnh, tiết kiệm nhân công qua đó giảm giá nấm Mối đen rẻ hơn, khách hàng dễ dàng chọn mua hơn.

Một số công nghệ đã và đang được áp dụng trong nuôi trồng nấm Mối đen như công nghệ IoT, công nghệ Mushroom Master (MM)...đã chứng minh được tính hiệu quả thực tế và được nhiều hộ sản xuất áp dụng thành công.

Nên đọc: Chuyên đề 3 - Thiết kế nhà trồng nấm Mối đen tối ưu.

3. Xây dựng thương hiệu

Ngày nay, khách hàng có thể tiếp cận tới nhiều đơn vị cung cấp với nhiều kênh khác nhau, đồng nghĩa với việc mua sắm của khách hàng ngày càng thông thái và kỹ tính hơn.

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng và uy tín sản phẩm, việc sở hữu một thương hiệu nấm Mối đen mạnh mẽ không chỉ đơn thuần là một lợi thế cạnh tranh.

Thương hiệu nấm Mối đen xuất phát từ chính sản phẩm chất lượng

Xây dựng được một thương hiệu nấm Mối Đen uy tín là nắm chắc được niềm tin của khách hàng, mở ra cơ hội tăng trưởng bền vững và ổn định doanh số, bất chấp những thách thức từ thị trường.

Nên đọc: Hé lộ 3 Yếu tố trồng nấm Mối đen thành công

4. Mở rộng kênh phân phối

Để tối đa hóa khả năng tiếp cận thị trường, các cơ sở bán nấm Mối đen nên phân phối đa kênh, từ các cửa hàng truyền thống như siêu thị, cửa hàng thực phẩm hữu cơ, thực phẩm chay đến các nền tảng thương mại điện tử như: Shoppe, Tiktok, Facebook…giúp nấm Mối đen tiếp cận được một lượng lớn khách hàng tiềm năng.

Việc xây dựng được một thương hiệu nấm Mối đen đáng tin cậy là yếu tố then chốt không những giúp sản phẩm dễ dàng vượt qua được các rào cản về pháp lý mà còn thu hút được sự quan tâm của khách hàng và tạo dựng lòng tin lâu dài.

Tham khảo: Kinh doanh nấm Mối đen tại TpHCM - “Vàng đen” ẩm thực Sài thành.

5. Phương pháp chế biến, bảo quản nấm Mối đen mới

Song song với việc mở rộng kênh phân phối, việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp chế biến nấm Mối đen mới là một hướng đi đầy tiềm năng và hứa hẹn.

Bằng cách sáng tạo ra những công thức chế biến độc đáo, chúng ta không chỉ đa dạng hóa hương vị của nấm Mối đen mà còn đáp ứng nhu cầu ẩm thực ngày càng cao của người tiêu dùng, ví dụ như nấm Mối đen muối, mứt - snack nấm Mối đen, nấm Mối đen ăn liền…tại sao không?

Nên đọc: Chuyên đề 5 - Phòng trừ bệnh hại cho phôi nấm Mối đen.

Cần có nhiều công thức chế biến nấm Mối đen mới thơm ngon hơn

Đồng thời, việc ứng dụng các công nghệ bảo quản hiện đại như nấm Mối đen sấy khô chất lượng cao sẽ giúp kéo dài thời gian sử dụng, giảm tình trạng lãng phí và ổn định nguồn cung trên thị trường.

Tóm lại, nấm Mối đen vẫn là một sản phẩm với tiềm năng lớn không thể phủ nhận nhưng để phát triển bền vững cần có sự chung tay của các bên liên quan: Nhà nước, doanh nghiệp, người nông dân và người tiêu dùng.

Việc sản xuất hay mua bán nấm Mối đen với tư duy ngắn hạn, kiếm đồng lời nhỏ chỉ như một cơn mưa rào, qua đi nhanh chóng không thể nuôi dưỡng một ngành hàng bền vững là điều đáng tiếc.

Với những giải pháp đúng đắn, Nấm Bốn Mùa hy vọng rằng, nấm Mối đen không chỉ là một thực phẩm bổ dưỡng mà còn là một sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của Việt Nam, góp phần nâng cao giá trị xuất khẩu và nâng cao đời sống của người dân.